تقدم مصالح جامعه بر نفع شخصی لازمه اقتصاد مقاومتی است/ سوق دادن رفتارهای مردم به سمت جهاد اقتصادی

محمدجواد توکلی در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح سابقه اقتصاد مقاومتی در ادبیات اقتصادی اظهار کرد: این مفهوم به شکلی که امروز مطرح است در ادبیات اقتصاد اسلامی وجود ندارد و در واقع مقام معظم رهبری ابداع کننده آن هستند.

وی افزود: مفاهیم مشابهی مانند بحران اقتصادی، تحریم و ریال در این ادبیات گنجانده شده است، حتی بعد از جنگ جهانی دوم به منظور بازسازی کشورهای آسیب خورده نیز مفهوم اقتصاد حمایتی مطرح شد اما اقتصاد مقاومتی در 5 ـ 6 سال گذشته مطرح شده است و رهبری با توجه به اقتضای زمان و با توجه به اینکه دشمن در کنار بحث های سیاسی، امور مربوط به اقتصاد را نیز مورد هجمه قرار داده است، این واژه و ادبیات را مطرح کردند تا در زمینه اقتصاد الگویی از اقتصاد اسلامی وجود داشته باشد و ارگان و نهادهای مختلف تلاش کنند ساختار نظام کشور را نسبت به تهدیدهای بیرونی مقاوم کنند.

توکلی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی یک استدلال عقلی پشت سر دارد با ذکر مثالی اظهار کرد: در فضای مهندسی سازه‌ها، سازه‌ها را نسبت به زلزله و سیل مقاوم می‌سازیم، اقتصاد هم باید مقاوم سازی شود، حتی در علومی که مربوط به بدن انسان است بحث مقاوم سازی مطرح است و از انواع واکسینه ها استفاده می‌شود، اما چرا در شرایط فعلی به مفهوم مقاوم سازی نیاز است. جواب این سئوال، ریشه در چند نکته دارد که یکی از این نکات آن است که ایران به دلیل برخی آسیب های درونی و بیرونی حالت شکننده ای دارد.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) تصریح کرد: در حال حاضر درصد بالایی از این آسیب پذیری، متاثر از اقتصاد دولتی است، 75 درصد اقتصاد ما دولتی است، بخشی از آسیب پذیری ها به این دلیل اقتصاد نفتی است، 65 درصد اقتصاد کشور وابسته به درآمد نفتی است.

وضع نظام تولید و بهره‌وری مناسب نیست

وی با بیان اینکه در ساختار درونی وضع نظام تولید و بهره وری بالا نیست گفت: نظام مصرف بحث اسراف و هدر رفت منابع زیاد است. شاخص شدت انرژی در کشور عدد 14 است. برای تولید هر هزار دلار کالا، 14 بشکه نفت مصرف می‌شود که این رقم برای کشورهای اروپایی دو یا سه بشکه نفت است. در دیگر موارد نیز بهره بری در بحث مصرف برق و بنزین نیز بالا است و مصرف ایران با کشورهایی مانند چین و هند برابری می کند در حالی که جمعیت کشور ما با این دو کشور قابل مقایسه نیست.

توکلی ادامه داد: آسیب پذیری بیرونی نیز وجود دارد که مربوط به این است که روابط خارجه ما متکی به نفت و واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای است که از 60 میلیارد دلار واردات 70 درصد واردات کالای اولیه است.

وی اظهار کرد: نکته دیگر که اهمیت بحق اقتصادی مقاومتی را روشن می کند، این است که دشمن در 5 ـ 6 سال اخیر بر بحث اقتصادی توجه و تاکید ویژه دارد. در ادبیات اقتصادی "اصل نفی سبیل" یا "حفظ استقلال جامعه"، مطرح شده است که اشاره به همین مطلب دارد که کشور اسلامی نباید تحت تسلط کشورهای دشمنان باشد این مفهوم در آیه 141 سوره نسا، مطرح شده است، در واقع در مبانی اسلامی بحث لزوم حفظ استقلال و امنیت جامعه اسلامی مطرح است.

دستور به استقامت

توکلی امنیت استقلال را یکی از اهداف نظام دانست و افزود: همین هدف در مورد اقتصاد مقاومتی نیز مطرح است.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از آموزه های دینی مورد توجه، بحث دستور به استقامت است و ترکیب آن با بحث سنت امداد است. در آیات مختلفی از قرآن مسلمانان به استقامت توصیه شدند.

وی گفت: در آیاتی از سور هود، شورا و جن دستور به استقامت و مقاومت شده است. همچنین مطرح است که اگر جامعه اسلامی، دست به مقاومت بزند، خداوند با سنت و تیرهای غیبی جامعه را کمک می کند و جامعه اهداف خود را تامین خواهد کرد.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) تاکید کرد: همچنین می‌توان گفت، ساختار و اصول حیاتی اقتصاد مقاومتی در فضای اسلامی، اصل حفظ جامعه اسلامی است چراکه دشمنان از ما راضی نمی شوند و تنها زمانی دست از نقشه ها و برنامه های خود برمی‌دارند که ما از آرمان ها دست برداشته باشیم.

وی با بیان اینکه بحث سنت امداد و سنت برکت ناظر به آموزه های دینی در اقتصاد مقاومتی مطرح است اظهار کرد: یکی آموزه هایی که به عنوان آموزه خاص در نظر گرفته می شود، بحث اهمیت جهاد و فرهنگ جهادی است.

مصالح جامعه را مقدم بداریم

توکلی گفت: در اقتصاد مقاومتی بنا است، مردم با روحیه جهادی وارد فضای فعالیت اقتصادی شوند و لازمه آن این است که مصالح جامعه را مقدم بدارند و تلاش آنها فوق العاده باشد و در واقع در آن فضا، مردم به صورت جهشی و غیر عادی فعالیت و تلاش می کنند تا مکر دشمن شکست بخورد.

وی ادامه داد: با توجه به دلیل آسیب پذیری هایی که از سوی دشمن داریم، اهمیت دارد به سمت اقتصاد مقاومتی برویم، این سئوال مطرح است که آیا ظرفیت هایی در فضای دینی وجود دارد که بر اساس آن به سمت شکل دهی الگویی نظام اقتصاد مقاومتی برویم در اینجا می توان پاسخ داد که ظرفیت های خوبی در فضای دینی وجود دارد که می توان به دو ظرفیت آموزه های اعتقادی و حقوقی اسلام اشاره کرد.

به گفته توکلی، فضای آموزه های اعتقادی اسلام سعی کرده، اعقادات و جهان بینی افراد را شکل دهد تا افراد احساس مسئولیت بیشتری نسبت به کیان جامعه داشته باشند و در دستورات اخلاقی نیز مبتلور شده است و می‌توان به بحث آموزه های اعتقادی و اسلام شناسی اشاره کرد که در رویکرد اسلامی انسان به عنوان جانشین خدا معرفی شده است.

وی تصریح کرد: انسان ظرفیتی دارد که با چشم پوشی از خودخواهی ها و منیت ها می‌تواند این ظرفیت را در خدمت مصالح جامعه به کار بندد، از طرف دیگر در آموزه های جهان شناسی این موضوعات مطرح است که دنیا تنها مزرعه ای برای آخرت است و ما تلاش می‌کنیم، برای بهره مندی در جهان آخرت از این فضا استفاده کنیم.

توکلی گفت: مکانیزم های حاکم بر جهان به سمت ایمن سازی نظام اقتصادی اسلام و بحث جهادی هم مسئولان و هم مردم تاکید داشته باشند، و در بحث تحقق اقتصاد مقاومتی تلاش کنند چرا که اسلام همواره بر تقدم مصالح جامعه بر فرد تاکید کرده است.

وی با بیان اینکه در بحث آموزه های اخلاقی استفاده از المان جهاد است اظهار کرد: در ادبیات دینی بحث جهاد با سبقه جهاد اقتصادی بخشی از جهاد است و مردم باید رفتارها را به سمت رفتارهای جهادی در راه خدا سوق دهند.

عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی تصریح کرد: در اسلام یک چارچوب اخلاقی خاصی در فضای فضیلت های مورد نظر مطرح شده است و اقتصاد اسلامی کار و تلاش را یک فضیلت معرفی کرده است.